Bertsos y fútbol se unen para cantar: «Yo con ellos oé, oé...»


En la plaza Zumardia de Orereta tuvo lugar ayer un campeonato de fútbol mundial «relámpago» animado por bertsolaris. Ocho equipos de catorce pueblos diferentes del mundo jugaron y comieron juntos, mostrando que quieren disfrutar de la vida junto al otro y crear así una sola voz «contra los opresores de aquí y allá».

«Ambolo, preibit, hakwaba, ongi etorri, salam aleikum», saludó el portavoz de la sociedad cultural Mikelazulo, Joseba Barriola, a ciudadanas y ciudadanos de todas las edades reunidos en la Alameda de Orereta. «Bienvenidos a la fiesta de la solidaridad de fútbol». Los mayas, de Centroamérica; Los Incas, de Sudamérica; Hakwaba, procedente del oeste de Africa; Estrella de Basilé, de Guinea; Ukrania Fútbol Club; Shalam, de Marruecos; el equipo vasco Mikela y el rumano Gigi Becali posaron juntos antes de dar comienzo a los originales y coloridos partidos.
«... Herri arteko elkartasuna / bultza nahi dugu indarrez / partida hauek emaitza bera / ez ote daukate berez / garaile denok izango gara / eta galtzaile inor ez». Tal como cantó Jon Ansa, solidarizándonos y uniéndonos entre los pueblos todos salimos ganando. Los participantes de la fiesta consideran que la pluralidad de pueblos, culturas e idiomas existente en el mundo es enriquecedora, es un tesoro que merece ser valorado y cuidado. La oportunidad de conocer a otras personas es el camino para ahondar y expandir nuestra humanidad, por lo que conviene basar la relación en criterios de igualdad. «No queremos la riqueza inmoral que se construye sobre el hambre de millones de personas; no deseamos guerras sustentadas en mentiras para defender intereses de poderosos», reivindicaron.
Se mostraron más que satisfechos por el buen transcurso que ha tenido la XIV Semana de los Pueblos y por lo fácil que les ha resultado lograr la ayuda de gente de distintos sectores: la Cruz Roja, los bertsolaris de la escuela de Orereta Jon Ansa, Xamoa, Egoitz Zelaia y Haritz Casabal, los árbitros Jesús Mari Zamora y Bixio Gorriz (ex-jugado- res de la Real), y la sociedad gastronómica Olibete, entre otros.
«Kaixo lagun»
El cartel de la iniciativa está formado por dibujos de niños y jóvenes. «Pinta al otro, al que no es como tú», les pidieron. Y uno de ellos escribió junto al dibujo: «Kaixo lagun». En opinión de los representantes de la sociedad cultural, la capacidad intelectual, la ética y el sentido humano de ese niño son más profundas que los de la Comisión Europea. Ese niño comprende fácilmente lo que señala Galeano en el libro «Patas arriba»: «En la escuela del mundo al revés nos enseñan a ver al otro como una amenaza, en vez de verlo como una promesa».
Esta semana repleta de actividades han querido difundir ese mensaje y hacer frente así a la injusticia y al racismo, que están enlazados con la crisis. «Cuando hay trabajo se explota a los inmigrantes miserablemente; y cuando no lo hay, se les expulsa miserablemente». No trabajan para los inmigrantes; tratan de trabajar juntos.
Alberto Patricio Obama, presidente y entrenador del equipo de Guinea Ecuatorial, por ejemplo, participa siempre que le invitan. «Llevo cuatro años viviendo en Orereta y me encuentro muy bien. En esta zona estamos unas 30 personas de mi pueblo, y muy integrados: estudiamos euskara, trabajamos, hacemos deporte...», explicó mientras daba órdenes a los futbolistas y aprovechaba para pedir a Lakua que apoye a su equipo de fútbol.

Marcia Perez Mejia Kaputxinoetan bizi izan da azken urteetan; gaur ordea,

Boliviara bidea hartuko du. Bere herrira doa, kanporatze agindu bati aurre egiteko gogorik gabe.
Borrokatzeko indarrik gabe
iñaki berrio
Zazpi urte pasatxo igaro dira Marcia Perez Mejia Euskal Herrira iritsi zenetik. Azken urteak Errenteria-Oreretako Kaputxinoetan pasa ditu, baina gaur badoa. Boliviara itzuliko da. Duela egun gutxi atxilotu egin zuten eta kanporatze agindua eman zion Espainiako Poliziak. Hemen bizi denetik bigarrenez jasotzen du dokumentua, hain zuzen.
Abokatuaren bulegotik pasa ondoren argi mintzo da Marcia Perez Mejia: «Abokatuak 300 euroko isuna ordaindu eta paperak egiteko esan dit. Baina ez dut indarrik, ez dut borrokatzeko gogorik eta banoa nire etxera».
Perezek bost seme-alaba topatuko ditu etxean, hiru mutil eta bi neska. Helduenak 19 urte ditu eta gazteenak zortzi. Seme-alabekin bizimodu berria hasteko eta proiektu berriak lantzeko gogoz itzuliko da bere herrialdera.
Paper guztien artean bat falta
Hamarnaka paper ditu Perezek poltsan. Hainbat titulu, lan egin duen tokietako agiriak... Guztiak ditu plastifikatuta, bat izan ezik. Abokatuak lan kontratu baten eredua eman dio. «Horrelako bat lortu behar dut abokatuak esan didanez. Hauxe da falta zaidan papera».
Kanporatze agindua jasotzen denean pasaportea kentzen diote etorkinari. Egoera hori pentsa litekeena baina gogorragoa dela dio Perezek. «Pasaporterik gabe ezin duzu etxera dirurik bidali, eta beste hainbat tramite egitea ere asko zailtzen da. Ni lan egitera etorri nintzen, nire herriaren ohiturak erakustera eta hemengoen berri ikastera, baina ez didate utzi». Minduta dago Perez, batez ere, atzerritartasun legearekin: «Gaizkile direnentzako lege bat egotea egoki ikusten dut, baina, asko gara lanera eta herri honi gure jakintza eskaintzera gatozenak».
Hala ere, dena ez da txarra izan Marcia Perez Mejiarentzat: «Orohar laguntza gutxi jaso dut, baina izan dira uharte moduko batzuk». Horien artean aipatu du Mikelazulo. Herriko elkartea Herrien Astea ospatzen ari dela hartuko du etxerako bidea boliviarrak. «Haiekin elkarlanean ibili naiz. Haien aldetik interesa ikusi dut, Bolivia zer den ezagutu nahi izan dute, eta niri herri honen berri eman didate. Oso aberasgarria izan da haiekin izan dudan harremana», dio Perezek.
Kaleko haurrak laguntzera
Haurrekin lan egitea da Marcia Perez Mejiaren ametsa, eta azaldu duenez orain iritsi zaio horretarako garaia. «Boliviara noa, Santa Cruzera, eta bertako politikariekin egoteko asmoa dut. Kaleko haur asko dago nire etxe inguruan eta haiei laguntzeko proiektu bat garatzeko asmoz noa».
Horrez gain, Euskal Herrian bizi izandakoaren berri emateko asmoa azaldu du. «Han espainiar asko dago, eta zein laguntza gutxi jaso dudan azalduko diet». Bestetik, Euskal Herrian egondako boliviarrekin bildu nahi du: «Haiek zein egoera latzak pairatu dituzten biltzeko asmoa daukat eta horien berri emango dut ahal dudan leku guztietan».

EGITARAUA EGUNEZ EGUN.

Asteartea 10
19:30 أمل , “Esperanza” Palestinari buruzko laburmetraia, Aintzine Biain zuzendaria eta Tamer Bidewiren eskutik Mikelazulon.

Asteazkena 11
10:00 “Errenteriako Erdi Aroko harresien bisita” haurrentzat, Jose Mari Carrereren eskutik.
11:00 “Azken portu” haurrentzako emanaldia, Dejabu panpin laborategiaren eskutik Xenpelar Etxean.
19:30 “Zertaz ari gara arrazakeriaz ari garenean?” hitzaldia, Xabier Aierdiren eskutik Mikelazulon.

Osteguna 12
19:30 “Euskal Herria helmuga” dokumentala, ondodren Patrizia Muñoz zuzendaria eta G.I.T.E/I.P.E.S –eko kideekin solasaldia Mikelazulon.
22:30 “Bossa Brasil” taldearen kontzertua De Cyne Reynan.

Ostirala 13
14:00 “Herrien graffitia” herriko hainbat lekutan.
19:30 “Gosetien balada”. Ondoren “Quiero ver el mundo a traves de tus ojos” argazki mostra etorkinen ikuspegitik.

Larunbata 14
11:00 “GoLore torneoa” , “a por yo con ellos oe!......” futbol txapelketa, herriko bertsolariek kantatua Zumardian. Ekipoak: Ertamerika, Ginea, Afrika zentrala, Errumania, Arabia, Hego Amerika, Ukrania eta Euskal Herria.
21:30 Herrien Asteko afaria: “Honduras”, jarraian bertako kantariak.
Aste osoan zehar:
“Bidean…. India” Txus Gruzetaren argazki erakusketa Xenpelar etxean.
“Sobreviviendo” Oswaldo Hernandez Pradosen Mexiko eta Kolonbiari buruzko argazki erakusketa Mikelazulon.

AMBOLO, AKIVA Herrien Astearen harira

Ambolo (kaixo) eta Akiva (eskerrik asko) Gineako Fang hizkuntzako bi hitz dira. Gure lagun ginearrak Cristina Ndong-ek erakutsi zizkigun bi hitz horiek. Ikusten ginen bakoitzean “ambolo” esaten zigun zeru guztiak zirraran jartzen zituen irrifar zabal batekin; eta alde egiterakoan begirunezko “akiva” esaten zigun. Bi hitz horiek, eta berak esateko moduak, laburbiltzen dituzten egokien Herrien Astea egitasmoaren muina.
Izan ere, “ambolo” esaten zaio lagunari, eta horixe da herrien astearekin eraiki nahi den mundu berria. Ez gara inozoak, eta jakin badakigu “kaixo” hipokritak esan daitezkeela eta kaixo esan ondoren pateran edo auzo bazter batean edota Melillako harresietan gurutziltzatu daitezkeela gizakiak izanik nazionalak ez izan eta horregatik eskubiderik gabeak direnak eta horregatik susmagarriak, iraingarriak, humiliagarriak eta batez ere esplotagarriak direnak.
Eta “akiva” ezin da esan ez bada lehenagotik laguntasunezko harremana landu. Egia da “eskerrik asko eta gracias” esatea izan daitekeela menpean hartuta dagoenaren disimuloa edo serbilismoa, edota jauntxoen handikeriaren faltsukeria. Bainan “hitzaren etxea”-n (horrela deitzen diote Ginean herriaren batzar-guneari) ezin da hitza disimuloz, servilismos eta faltsukeriaz kutsatu.
Horrela bada, Herrien Astea funtsean “ambolo” eta “akiva” dira. Begirunez agurtu bestea eta elkarrekin egindakoa ospatu.
Izan ere, Herrien Astearen muina, bere zehaztapenak lotzen dituen haria, hasieratik landu nahi izan dugun jarrera honela azalduko genuke: munduko herri-kultura-hizkuntza aniztasuna aberasgarria da, balioetsi eta zaindu beharreko altxorra, besteak ezagutzeko aukera geure gizatasuna sakontzeko eta hedatzeko bidea baita. Horregatik, herrien arteko eta herri horietako pertsonen arteko harremana berdintasunezko erizpidetan oinarritzearen aldeko mezua Herrien Astearen muinean dago. Ezagutzaren eta Elkartasunaren bidea egin egin behar da.
Erreza badirudien arren, ez da diru eta teknikariekin konpontzen den kontua. Zailtasuna geure menpekotasun mentalaren eta geure bihotz gogortasunaren alorrean aurkitzen da. Zaila bait da gure gizartean boteretik goraipatzen diren eta ohikoak bihurtu nahi duten jokamoldeak ankaz gora jartzen saiatzea. Europako agintariek “Lotsaren Dekretua” onartzen dutenean, hemengo eta hango gobernuek etorkinak kanporatzen eta gure lurraldeetako ateak hesi eliktrifikatuz eta kontrol polizialen bidez isten ari direnean, komunikabideetan etorkinak gaizkile arriskutsu gisa aurkezten dutenean, polítiko lotsagabeek langabeziaren kulpa eta soluzioa etorkinen gain jarri nahi dutenean, ez da erreza esatea munduko baztertuak, hona etorriak batez ere, geure lagunak direla, aberasten gaituztela.
Munduko boteretsuenen gobernuek armagintza eta armak erabiltzea sustatzen dutenean ez da erreza, hipokresian eta etikarik gabeko espektakuloan erori gabe, herrien arteko berdintasuna eta elkartasuna lantzea.
Lelotzen gaituen turismo infantiloidea barra barra aldarrikatzen denean, horren gain negozio legalak eta inmoralak eraikitzen direnean, munduan zehar bidaiatzea geure aberastasun inmoralaren exhibizioa bihurtzen denean, desberdintasuna eta zurien arrokeria duen aisialdi-turistikoaren egituran sartuak gaudenean, zaila da inkomunikazioaren murru hori haustea eta berdintasunezko harremanak estimatzea eta lantzea. Mota honetakoak dira, adibide batzuk baizik ez dira, Herrien Astea lantzen saiatzen garenean aurkitzen ditugun trabak eta oztopoak.
Gure lurra eta lurraldea, irekiak nahi ditugu. Ez dugu milioika pertsonen gosearen gain eraikitzen den aberastasun inmoralik nahi; ez ditugu boteretsuen interesak defenditzeko gezurretan oinarritzen diren gerrak nahi; ez diegu ekonomiaren kudeatzaile eta pobrezia eta gosearen produktoreei inolako enpatiarik.
Hona hemen 2008ko Herrien Astean gure artera ekarri ditugun lurraldeak: Senegal, Guatemala, Bosnia, Kongo, Argentina, Brasil, Palestina, Bolivia. Hona hemen geure artean landu ditugun ekimenak: Aniztasunaren ahotsak, aniztasunaren argazkiak, munduko dantzak eta ipuinak, afari bosniarra, zine emanaldiak, lau erakusketa. Guzti honen oinarrian, urtez urte, goian aipaturiko asmoaren inguruan sendotzen ari den harreman-sarea.
Hemendik kanpora egindako bi bidai ez-turistikoen esperientziaren azalpena. Mikelazulok antolatu zuen Senegal-era bigarren espedizio kulturala. Esperientzia hari “Bide ikusezinak marrazki” izena jarri zitzaion eta erakusketa-ekitaldi modura (“Sentimenduen mapa”) eskeini zen Herrien Astean. Mikelazuloko kidelagun batzuk Guatemalan egin zuten bi hilabeteko egonaldia, bertako Cambalache kultur-proiektuari laguntza emanez eta haiengandik ikasten. Esperientzia horren inguruan erakusketa bat eta egindakoaren azalpenak eman ziren hitzaldi batean.
Handik hona egindako bidaiak lau izan ziren: Bosniako Srebrenicatik etorri zen talde bat (Srebrenicako amak eta gazte talde bat) eta Boliviatik etorri ziren “Las Bartolinas” emakume taldeko ordezkari batzuk. Palestinako erresistentzia presente egondu zen palestindar marrazkilari ospetsuenetako batek egindako “Handala” izeneko marrazki erakusketaren bidez. Eta handik etorritako “Mujeres del mundo, rostros que nos miran” erakusketa ikusi ahal izan genuen.
Elkarguneak sortzen. Joan etorri horiek gure herrian korapilatzen dira. Hemen ditugu senegaldarrak, boliviarrak, kitxuak eta arabiarrak, brasildarrak eta Europako ekialdetik etorritako ukraniarrak, errumanoak, errusiarrak eta polakoak, mongoliatarrak eta armeniarrak. Elkarguneak sortzea da Herrien Astearen erronka bat. Aurten saiatu gara hip-hop erritmo eta kanta eta dantzaren bidez elkarguneak sortzen. Ez dira besteentzat egiten dugun zerbitzu bat, elkarrekin sortzen dugun esperientzia baizik. Horregatik “aniztasunaren ahotsak”, bide emanez ikasteari eta norberaren sormenari. Horrela ikastaro bat egin zen eta gero ikasitakoaren mostra bat, festa bat. Brasilgo Samba Xe Funky hango-hemengo taldea da eta dantzan hemengo-hango jendea aritu zen. “Motema na ngai” dokumentala hemengo Juan Miguel Gutierrezek egindako maitasun poema bat da Afrika beltzako artistekin burutua. Zentzu berean Argentinan egindako sarraski ekologiko bati buruzko “La forestal, cenizas de una tierra desangrada” dokumentala, Telmo Iragorrik egina eta odolustutako lurralde hartako biztanleek kontatua, ikusi ahal izan genuen. Eta “aniztasunaren argazkiak” hemengo eta hangoen begietan gure hirian eta ohituretan eta geografian ematen ari diren aldaketen lekuko izan nahi zuten.
Cristina Ndong dugu gogoan. 2008ko Herrien Astea joan zen, eta duela hilabete bat Cristina zendu zen. Gogoan utzi digu ambolo eta akiva hitz biziak, eta bizitzan alaitasunez jokatzeko ahalmena. Urko da bere semea. Sufrimendu latzak igaro zituen, egoera korapilatu zitzaion, operazio kirurjikoak egin zioten, galduta eta noraezean ibili zen, bainan gogoan dugu gurekin Herrien Astea animatzen, gogoan dugu Mikelazulon euskara ikastaroan parte hartzen, gogoan dugu Txintxarrin Gineako Afaria antolatu genuenean jartzen zuen ilusioa, ireki zizkigun ateak eta egiten zuen lana.

Mikelazulo kultur elkartea.